Voor pianist Nikolaj Loeganski is Prokofjevs Derde Pianoconcerto niet alleen een van de meest vreugdevolle pianoconcerti die hij kent, maar ook ‘een van zijn meest perfecte stukken, waarin inspiratie, techniek en expressie volledig in balans zijn.’ Na de première van het concerto op 16 december 1921 in Chicago en de daaropvolgende uitvoering in New York waren de meningen echter verdeeld. Terwijl de Chicago Daily Herald het werk toejuichte als ‘het mooiste moderne concerto voor piano’, joelde het New Yorkse publiek de compositie uit. Geen wonder dat Prokofjev de Verenigde Staten in 1922 voorgoed verliet.

Prokofjev was in 1917 nochtans vol goede moed vertrokken naar de Verenigde Staten, gebrand om er zijn carrière als pianist en componist een nieuwe impuls te geven. Een pianoconcerto was hiervoor het uitgelezen visitekaartje, en zo zette Prokofjev zich in de zomer van 1921 aan zijn Derde Pianoconcerto. Hij greep daarvoor terug naar eerdere schetsen, waaronder enkele thematische ideeën die hij in 1911 had neergeschreven. Daarnaast recupereerde hij ook een thema met variaties uit 1913, samen met twee thema’s die hij in 1918 had verzameld om in een strijkkwartet te gebruiken. Het knip- en plakwerk voltooide hij tijdens een reis aan de Bretoense kust. Een van zijn buren daar was de Russische dichter Konstantin Balmont. Toen Prokofjev hem een fragment uit zijn concerto voorspeelde, reageerde hij prompt met enkele verzen, waarop Prokofjev zijn concerto aan Balmont opdroeg.

Prokofjevs Derde Pianoconcerto is het enige van zijn vijf pianoconcerti dat de traditionele driedelige vorm volgt. Hoewel het tot een van de meest virtuoze concerti voor piano behoort, is het geen typisch bravourestuk. Snelle en virtuoze passages in een stuwend ritme wisselen af met lyrische melodieën die doen denken aan zijn latere beroemde ballet Romeo en Julia. En ondanks de kritiek die het aanvankelijk te verduren kreeg, groeide het concerto uit tot een van Prokofjevs meest geliefde en gespeelde werken.

geschreven door Aurélie Walschaert