Brussels Philharmonic | een visuele Schönberg

een visuele Schönberg

ANOTHER MÉLISANDE

De mysterieuze Mélisande, met haar ongelofelijk lange haar, uit Maeterlincks bekende toneelstuk had verschillende componisten rond 1900 in de ban. Ook Arnold Schönberg, die componeerde een verbluffende score over haar excentrieke liefde voor Pelléas. De muziek dompelt zich onder in de zwoele sensualiteit van het Weense fin de siècle, en verkent de uitersten van menselijke emoties.

Lise Bruyneel (La fabrique des regards) ontwierp een intieme video om Schönbergs woordeloze werk te begeleiden, en Pelleas, Golaud en Melisande tot leven brengen. Het staat op het snijvlak van beeld en muziek, op het raakvlak tussen kunstenaar en publiek:

“Toen ik celliste was, zette ik partituren om in noten, met behulp van mijn lichaam en mijn instrument. Tegenwoordig zet ik ze om in beelden met behulp van mijn gevoel en andere technieken, maar de artistieke handeling is fundamenteel hetzelfde.”

live in concert

wil je Lise Bruyneel samen met Brussels Philharmonic aan het werk zien en horen? Dat kan tijdens het concert Another Mélisande op 23 maart 2024 in Flagey

[info & tickets]
[lees meer over Lise Bruyneel]

[ontdek ook: literatuur voor Melisande]

[ontdek ook: Close Encounters]

[ontdek ook: Symfomania! XL]

muziek zien

Ik probeer instrumentale muziek op een hedendaagse manier te presenteren. Belangrijk, want muziek stelt ons in staat om onze rationele kijk op de wereld even los te laten, om even weg te stappen van de hectische alledaagsheid. En om toegang te krijgen tot een ander bewustzijn dat schoonheid, poëzie, troost en zachtheid kan brengen.

De uitdaging – die ik nu al 10 jaar aanga – is om een beeldtaal te creëren die niet op een platte manier een film biedt bij muziek. Maar die juist naadloos aansluit bij de muziek, en die op subtiele wijze nog beter laat uitkomen. De beelden reageren op de subtiliteit van de compositie en bieden een visuele ondersteuning voor het luisteren. Het helpt de luisteraar een plek te geven aan zijn eigen interpretatie, en zijn eigen emoties te beleven.

een visuele partituur

De partituur wordt eerst muzikaal geanalyseerd aan de hand van beschikbare literatuur, discussies met musicologen en persoonlijke analyse. De analyse van Alban Berg, Schönbergs assistent in die periode, is daarbij mijn meest prominente leidraad. Daarna volgt de ontwikkelingsfase: eerst moet ik de visuele tonaliteit vinden die bij de hele voorstelling past, die de visuele handtekening van het geheel vormt. Elk leitmotiv van Pelleas und Melisande krijgt bijvoorbeeld een visuele vertaling, niet systematisch, maar genoeg om de actie te kunnen volgen. Golaud, Pelléas, Mélisande, maar ook het huwelijk, liefde en jaloezie worden zichtbaar, in de vorm van kleur, visuele motieven of tekstuele elementen uit het libretto.

Dan, beetje bij beetje, moet ik de juiste visuele respons op de muziek vinden, de juiste sequenties, de herhalingen, de evolutie van een taal. Ik moet juiste artistieke keuzes maken, en een zeer precieze montage voorbereiden zodat ik deze live kan mixen. Dit is het deel dat het langst duurt, maar ook het project zijn ziel en ritme geeft.

Live mix

Muziek is ritme. Het live mixen is heel belangrijk: ik volg tijdens een concert de musici of de dirigent met een touchpad als instrument. Hoe de beelden bewegen, hoe snel, hoe 'stil', hoe ze samen of juist niet met de muziek bewegen, hoe de beelden een muzikaal moment kunnen benadrukken of juist 'tegen de muziek in’ stromen... dit alles geeft een diepere laag aan de muziek. Ik zit mee in de zaal om de projectie te controleren, maar ik 'speel', met een touchpad als instrument, samen met de dirigent, die volledig vrij blijft om te spelen volgens zijn inspiratie van de dag.

De videobeelden vormen het decor voor het verhaal, maar de actie vindt plaats in het orkest: dat is waar de personages zich uiten, van elkaar houden en sterven. Het beeld begeleidt de toeschouwers met onder meer een aantal zinnen en visuele leitmotive.

PELLEAS MELISANDE c Marc Pennartz

Klarafestival: Another Mélisande · 23.03.2024 · Flagey

Een woud, een kasteel en een liefdesdriehoek tussen twee halfbroers en een ongrijpbaar meisje: welkom in het mistige universum van Pelléas et Mélisande. Arnold Schönberg verklankte Maeterlincks symbolistische meesterwerk tot een meeslepend symfonisch gedicht. Geen beter antwoord op het mysterieuze zwijgen van Mélisande dan het werk van de Kroatische componist Mirela Ivicevic: rebels, persoonlijk, geworteld in het nu. Brussels Philharmonic creëert haar nieuwe vioolco

Ilan Volkov Astrid Ackermann0281

programmatoelichting: Another Mélisande

‘Een muzikale omnivoor’ of ‘hoeder van de hedendaagse muziek’, zo wordt dirigent Ilan Volkov weleens omschreven. Internationaal staat hij bekend als een scherpzinnige dirigent die de meest ingewikkelde partituren, van romantisch repertoire tot creaties, op een heldere en bevlogen manier weet te brengen. De complexe partituur van Schönbergs Pelleas und Melisande is dan ook een kolfje naar zijn hand. In dit omvangrijk symfonisch gedicht gaf Schönberg (1874-1951) de innerlijke conflicten van de personages uit Maeterlincks gelijknamige theaterwerk vorm in een toontaal die nog net binnen de grenzen van de tonaliteit en de romantiek valt.

860 main library

literatuur voor Mélisande

binnenkort spelen we Pelléas et Mélisande van Arnold Schönberg, een verhaal over tragische liefde... ontdek de leeslijst die Muntpunt samenstelde voor het concert