Wat betekenen creativiteit en inspiratie voor jou?

Creativiteit speelt uiteraard een cruciale rol voor een dirigent. In tegenstelling tot een componist mag de creativiteit van een dirigent echter niet buiten de grenzen van de partituur treden om zichzelf te etaleren. Dirigenten moeten altijd voor ogen houden dat we zo trouw mogelijk moeten blijven aan de partituur, trouw aan de intenties van de componist, en trouw aan wat de componist aan het publiek wil overbrengen. We zijn, om het zo te zeggen, een spiritueel medium, en creativiteit moet met die intentie tot uiting komen. Met het lezen van de partituur gaat de dirigent een tijdloze dialoog aan met de componist, de grenzen van tijd en ruimte overstijgend. En natuurlijk ook in levenden lijve, in het geval van hedendaagse componisten.

Wat doe je wanneer je geen inspiratie hebt?

Dicht bij mijn thuis in Brussel zijn er prachtige parken en meren. Niet ver van mij ligt het Zoniënwoud. Ik geniet altijd van een wandeling in deze prachtige natuur, luisterend naar het gezang van de vogels, het ritselen van de bladeren, of het waaien van de wind. Soms kan ik er zelfs genieten van een plotselinge typisch Belgische “drache” (regenbui).

Hoe ga je aan de slag met een partituur?

Ik speel piano wanneer ik partituren bestudeer. En om de tijdsgeest van componisten te begrijpen, lees ik de romans of bekijk ik de schilderijen van hun tijd. Bijvoorbeeld, om Mahlers "Zeitgeist" te begrijpen, bekijk ik de schilderijen van zijn tijdgenoten Gustav Klimt en Maximilian Lenz, en aanschouw ik de architectuur van Otto Wagner of Josef Hoffmann (ik ben steeds onder de indruk van Palais Stoclet op de Tervurenlaan wanneer ik naar huis rijd vanaf Flagey!).

Daarnaast lees ik de romans van Dostojevski of Goethe om Mahler beter te begrijpen. Blijkbaar was de componist een toegewijde lezer van deze schrijvers. Naast de dialoog met de muzikale partituur, zijn dit manieren die me een breder perspectief geven over het stuk en de achtergrond van de compositie.

Heb je specifieke gewoontes of rituelen tijdens de voorbereiding van een concert of het bestuderen van een partituur?

Voor een concert (of een repetitie) herhaal ik de muziek keer op keer in mijn hoofd, waar ik ook ben, of dat nu in de metro is of bij het oversteken van de straat. Om mezelf daarna te ontspannen, neem ik een warm bad (een Japanse gewoonte) met ontspannende badoliën.

Zijn er muziekstukken die je keer op keer blijven inspireren?

Dirigenten zeggen vaak dat ze van de muziek houden die ze op dat moment aan het dirigeren zijn. Daarom antwoord ik nu ook: Mahlers Derde Symfonie.

Welke van de door jou gedirigeerde concerten zijn onvergetelijk voor jou?

Mahler 5 tijdens mijn inauguratie met Brussels Philharmonic is natuurlijk een memorabel concert, omdat het een bijzondere ontmoeting was met zowel het orkest als het publiek. Tegelijkertijd voelde het voor mij als een “thuiskomen” naar Brussel, na mijn termijn bij La Monnaie.

In mijn carrière zijn er verschillende onvergetelijke concerten geweest. Een daarvan was Mahler Symfonie nr. 2 (Auferstehung) met Zagreb Philharmonic Orchestra in 1992. Het was tijdens de oorlog en de stad was gehuld in duisternis door de stroomuitval. Toch deelden de musici en het publiek een moment van bezinning samen in de concertzaal. Een soortgelijke ervaring had ik in 2011 in Tokio na de Grote Oost-Japanse Aardbeving, met het Tokyo Philharmonic. De zaal was gevuld met medeleven voor de getroffenen, via de muziek. Deze momenten deden me beseffen dat muziek essentieel is in moeilijke tijden, en het geeft ons de kracht om verder te gaan en naar de toekomst te kijken.