Inspiratie nemen en geven
Mendelssohn, die met het Gewandhaus Orchester onder meer grote werken van Beethoven en Bach bracht, liet zich inspireren door de klassieke vormen van zijn illustere voorgangers. Als romantisch componist nam hij natuurlijk wel de vrijheid om creatief om te gaan met deze erfenis en de rigide vormen en structuren aan te passen in functie van zijn individuele artistieke expressie en verbeelding. Zo voerde hij een aantal verregaande structurele vernieuwingen in. Zijn Vioolconcerto bestaat niet uit afzonderlijke passages: hij lastte de verschillende delen aan elkaar om de energie en de continuïteit niet te doorbreken. Een tweede ingrijpende verandering is de volledig uitgeschreven cadens. Mendelssohn plaatste de cadens naar een centralere plaats in zijn concerto om wederom de continuïteit te onderlijnen en breuken te vermijden, en schreef de cadens – die normaal geïmproviseerd werd door de solist om zijn kunnen te etaleren – helemaal zelf uit.
Het Vioolconcerto werd opgenomen in de canon van de Europese meesterwerken en werd een inspiratiebron voor talrijke componisten. Vandaag heeft het nog niets van zijn muzikale impact verloren: he staat nog steeds op het programma van alle grote solisten, en ook voor kindsterren is het klassiek repertoire. Het concerto laat de violist op sublieme wijze schitteren, met virtuoze uitdagingen en een daverend einde dat het publiek laat smeken om meer.
